Tuy nhiên, ông Ngọ Duy Hiểu cho rằng, việc người lao động hưởng BHXH một lần có xu hướng tăng như giai đoạn vừa qua là thực tế rất đáng lo ngại, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động mà còn làm ảnh hưởng tới tình hình kinh tế - xã hội cũng như ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm của Đảng, Nhà nước ta trong thực hiện an sinh xã hội cho toàn dân.
Theo số liệu thống kê của BHXH Việt Nam, trong giai đoạn 2016 - 2021, cả nước có 4.058.317 người lao động đề nghị và được giải quyết hưởng BHXH một lần, bình quân mỗi năm có gần 700 nghìn người hưởng BHXH một lần, số lượng năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng 11,6%.
Hiện tại, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đang đưa ra 2 phương án về BHXH một lần của người lao động, trong đó phương án 1 giữ nguyên như quy định hiện hành của Luật BHXH 2014 và Nghị quyết số 93/2015/QH13 của Quốc hội;
Phương án 2 quy định “Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu”.
Với phương án 2, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Ngọ Duy Hiểu cho rằng, cần phải nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, bởi việc điều chỉnh này rất nhạy cảm.
Dù dự kiến của chính sách quy định theo hướng nếu người lao động có yêu cầu thì vẫn được giải quyết một phần (tối đa 50%), phần còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu thì với phần đông người lao động sẽ vẫn cho rằng chính sách này gây bất lợi với bản thân họ.
Đặc biệt trong những năm gần đây, sau nhiều thay đổi khiến người lao động thấy mình “đang chịu phần thiệt” như việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu; tăng thời gian tham gia BHXH để được hưởng mức lương hưu tối đa ... thì việc “ràng buộc” trong hưởng BHXH một lần có thể là “cú” tiếp theo gây bất lợi đối với người lao động.
Ngoài ra, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN cho rằng, với cả 2 phương án đều áp dụng điều kiện “sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện” (thực chất là chấm dứt HĐLĐ và không tham gia vào QHLĐ) mới cho người lao động hưởng BHXH 1 lần là không phù hợp với mục đích và bản chất của BHXH 1 lần.
Bởi vì BHXH 1 lần là nhằm đáp ứng linh hoạt nhu cầu cấp bách của một bộ phận người lao động mất việc làm, cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, để đảm bảo duy trì cuộc sống.
Tình trạng “bán non sổ BHXH” cũng như tín dụng đen vừa qua cũng xuất phát từ quy định trên.
Vì vậy, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN đề nghị xem xét để giảm điều kiện về thời gian từ 12 tháng xuống mức khoảng 3 tháng.
