Nhu cầu tư vấn pháp luật ngày càng gia tăng

Nghệ An hiện có 13.500 doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh, với hơn 230.000 lao động, có12 khu công nghiệp trong đó có 6 (KCN) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tạo ra nhiều việc làm cho công nhân lao động. Với số lượng doanh nghiệp và lao động đông đảo hiện nay, nhu cầu tư vấn, tìm hiểu và trợ giúp pháp lý ngày càng gia tăng.

Đồng chí Nguyễn Chí Công - Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh tư vấn pháp luật cho công nhân lao động

Theo bà Hoàng Thị Thu Hương, Trưởng ban Chính sách pháp luật cho biết: Từ năm 2015 đến tháng 6/2022, Liên đoàn Lao động tỉnh đã tư vấn pháp luật cho 1.322  người, trong đó tư vấn trực tiếp cho 664 người, gián tiếp 541 người, tư vấn lưu động 44 người, tư vấn bằng văn bản 77 văn bản. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2022, Liên đoàn Lao động tỉnh đã thực hiện tư vấn pháp luật 102 lượt. Trong đó: Tư vấn pháp luật trên Báo Nghệ An 40 kỳ, trên trang Truyền hình công đoàn 5 lượt; qua điện thoại và trực tiếp tại văn phòng cho 57 lượt CNLĐ... Các cấp Công đoàn đã tổ chức tư vấn, tuyên truyền pháp luật lưu động về Bộ Luật Lao động 2019, Luật Bảo hiểm xã hội 2014, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức và Luật viên chức cho hàng trăm CNLĐ.

Việc người lao động tìm đến tổ chức công đoàn để tư vấn, trợ giúp pháp lý một mặt xuất phát từ nhu cầu, nguyện vọng của người lao động, mặt khác thể hiện niềm tin của người lao động đối với tổ chức công đoàn ngày càng cao.

Phát huy vai trò của công đoàn đối với công tác tư vấn pháp luật

Là địa bàn động công nhân lao động, phức tạp trong quan hệ lao động, vì vậy, để ổn định quan hệ lao động, các cấp Công đoàn toàn tỉnh đã tăng cường công tác tư vấn pháp luật, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong đoàn viên và người lao động. 

Từ năm 2015-2017: Trung tâm tư vấn pháp luật LĐLĐ tỉnh thành lập với 01 cán bộ chuyên trách TVPL, 1 cán bộ kiêm nhiệm TVPL, 9 cán bộ là cộng tác viên TVPL. Từ năm 2018-2020: Giải thể Trung tâm tư vấn pháp luật, trở về mô hình Văn phòng tư vấn pháp luật (trực thuộc Ban CSPL- QHLĐ), có 1 cán bộ chuyên trách, 1 cán bộ kiêm nhiệm về công tác tư vấn pháp luật TVPL. Từ năm 2021đến nay: có 1 cán bộ chuyên trách TVPL, 2 cán bộ kiêm nhiệm TVPL.

Đồng chí Nguyễn Đức Hồng - Chủ tịch LĐLĐ tỉnh tư vấn cho công nhân lao động tại Công ty TNHH Một thành viên MV3

Mỗi Liên đoàn Lao động huyện, Công đoàn ngành đều cử 1 cán bộ phụ trách công tác tư vấn pháp luật gắn với báo cáo viên, tuyên truyền viên.

Hằng năm Liên đoàn Lao động tỉnh đều xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong năm.

Các hình thức hoạt động tư vấn pháp luật ngày càng đổi mới phong phú hấp dẫn.  Từ năm 2015 – 2022, LĐLĐ tỉnh tổ chức được gần 65 cuộc tuyên truyền, phổ biến pháp luật lưu động tại các doanh nghiệp cho gần 7.000 lượt đoàn viên và người lao động (NLĐ). Các cấp công đoàn tích cực phối hợp với các ngành chức năng tổ chức hơn 200 cuộc tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, thu hút gần 15.000 lượt công nhân, viên chức, lao động; tham gia với cơ quan nhà nước triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật có liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của đoàn viên và NLĐ... Tổ chức được 08 cuộc thi với hơn 1.500 lượt người tham gia, bằng hình thức sân khấu hóa, tổ chức các trò chơi, giao lưu kết hợp với tuyên truyền pháp luật lao động, An toàn vệ sinh lao động, Luật công đoàn, Luật Bảo hiểm xã hội, phòng chống ma túy, HIV/AIDS. 14 cuộc truyền thông được tổ chức với 2.290 CNVCLĐ tham dự về chế độ chính sách lao động nữ, Luật bình đẳng giới, Dân số - KHHGĐ, thông qua hình thức hái hoa dân chủ, hình thức tổ chức các đội thi để cung cấp kiến thức, lồng ghép thi năng khiếu bằng các tiểu phẩm. Đã tổ chức được 31 lớp tập huấn cho 3.151 lượt cán bộ công đoàn, CNLĐ về Bộ Luật lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Công chức, Luật Viên chức. Tư vấn hàng tuần trên Báo Lao động Nghệ An, Báo Nghệ An, Đài truyền hình... 

Ngoài hình thức tư vấn trực tiếp, trực tuyến, tư vấn bằng văn bản, qua điện thoại, qua tổng đài 1080, tin nhắn qua các nhà mạng, Ki ốt tư vấn pháp luật, qua Trang truyền hình Công đoàn, Báo Lao động Nghệ An, Báo Nghệ An, Cổng thông tin điện tử Nghệ An, hệ thống Zalo, FB…  các cấp công đoàn còn  tổ chức tư vấn lưu động kết hợp với việc đối thoại giữa chủ sử dụng lao động với người lao động tại các doanh nghiệp; tư vấn pháp luật cho CNLĐ tại các khu nhà trọ công nhân Khu công nghiệp vào ban đêm; tổ chức thực hiện "Ngày pháp luật" cho cán bộ, công chức cơ quan Liên đoàn Lao động tỉnh, để phổ biến kịp thời các văn bản pháp luật mới; tập trung tuyên truyền, tư vấn pháp luật cho CNLĐ trong các dịp "Tháng công nhân"…    

Đặc biệt để giải quyết các cuộc đình công xảy ra trên địa bàn,  LĐLĐ tỉnh đã phối hợp cùng với các ban, ngành trực tiếp làm việc và thương lượng với chủ sử dụng lao động, giải quyết cơ bản các kiến nghị chính đáng của người lao động, được chủ sử dụng lao động chấp nhận và cam kết thực hiện. Trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động, đã giải thích, tư vấn  các quy định pháp luật liên quan cho công nhân lao động và chủ doanh nghiệp, để các bên liên quan thực hiện đúng, đầy đủ các chế độ, các quyền và trách nhiệm theo quy định pháp luật.

Đánh giá về hoạt động Tư vấn pháp luật, ông Nguyễn Chí Công - Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh khẳng định: Công tác tư vấn pháp luật của Công đoàn Nghệ An đã có nhiều cố gắng, nỗ lực nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới hình thức tư vấn, tuyên truyền pháp luật. Qua đó, đã hỗ trợ pháp lý, giải đáp pháp luật cho đoàn viên, người lao động, cán bộ công đoàn các cấp, doanh nghiệp, góp phần nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật, và ý thức chấp hành pháp luật. Giải quyết hiệu quả các vụ khiếu nại lao động, tranh chấp lao động cá nhân, tập thể, tham gia giải quyết đình công, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, người lao động. Công tác TVPL đã giúp NLĐ và người sử dụng lao động hiểu rõ hơn những quy định của pháp luật. Từ đó, tạo được lòng tin của NLĐ đối với tổ chức công đoàn.

Một số khó khăn, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác TVPL vẫn còn một số khó khăn nhất định như: công tác TVPL chỉ mới dừng lại ở việc công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở cử cán bộ kiêm nhiệm phụ trách TVPL. Kinh phí cho hoạt động TVPL hạn chế; cán bộ chuyên trách công đoàn được đào tạo về pháp luật còn ít làm ảnh hưởng đến chất lượng cho công tác tư vấn; công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng cho cán bộ làm công tác TVPL chưa được quan tâm đúng mức,...

Ngoài ra LĐLĐ tỉnh còn phối hợp với Chi cục dân số tuyên truyền trực tiếp về chính sách dân số và chăm sóc sức khỏe sinh sản cho công nhân lao động

Cán bộ làm công tác tư vấn pháp luật ở Công đoàn Cấp trên trực tiếp cơ sở không có chuyên môn ngành Luật, chưa có nhiều kinh nghiệm, chưa được đào tạo bài bản mà chủ yếu là kiêm nhiệm.

Mô hình Trung tâm tư vấn pháp luật của công đoàn cấp tỉnh khó khăn trong  nguồn kinh phí, nhân lực để hoạt động.

LĐLĐ tỉnh đề nghị Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quan tâm xây dựng các chính sách ưu đãi đối với đội ngũ làm công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý của Công đoàn các cấp. Để từ đó thu hút, nâng cao chất lượng công tác tư vấn pháp luật hướng tới tính chuyên nghiệp và hiệu quả.